بررسی اثر تاریخ کاشت بر عملکرد و سرعت رشد هیبریدهای ذرت براساس درجه روز - رشد

به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت بر عملکرد و سرعت رشد و شش هیبرید ذرت دانه ای در سه کلاس رسیدگی (زودرس ، متوسط رس و دیررس)، تحقیقی در سال 1375 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی نیشابور اجرا شد. برای هر کلاس از یک آزمایش مستقل اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار برای هر تیمار استفاده شد. فاکتورها شامل سه تاریخ کاشت (10 اردیبهشت ، 26 اردیبهشت و 10 خرداد) پلاتهای اصلی و شش هیبرید ksc 108، ksc 301 (زودرس)، ksc 604، ksc 647 (متوسط رس)، ksc 704، ksc 711 (دیررس)، در پلات فرعی قرار داده شدند. شاخصهای رشد و مراحل فنولوژیکی بر مبنای زمان و همچنین درجه روزهای رشد (gdd) و واحد حرارتی اونتاریو ذرت مورد بررسی و مطالعه قرار گرفتند. نتایج بدست آمده نشان داد سرعت رشد نسبی (rgr) و سرعت رشد محصول (cgr) نسبت به تاریخهای کاشت و ارقام مختلف غالبا پاسخهای متفاوتی دارند. rgr دارای روندی نزولی در طول فصل رشد بود و حداکثر مقدار آن در اوائل رشد رویشی بدست آمد. حداکثر مقدار cgr نیز در اوائل رشد زایشی مشاهده شد. تاخیر در کاشت rgr را در هر سه گروه افزایش داد، اما cgr در گروههای متوسط رس و دیررس کاهش داشت . تاثیر تاریخ کاشت روی تغییرات ماده خشک (ماده خشک گیاه، برگ ، ساقه و بلال)، بسته به کلاس رسیدگی و ارقام متفاوت بود. تاخیر در کاشت وزن هزار دانه و عملکرد بیولوژیکی (biomass) را افزایش داد، اما شاخص برداشت (hi) کاهش یافت . مقادیر hi با افزایش طول فصل رشد در بین کلاسها و ارقام نیز کمتر شد. حداکثر دانه در گروههای زودرس و متوسط رس در کشت دوم و در گروه دیررس در کشت اول بدست آمدند. در بین ارقام، حداقل و حداکثر عملکرد دانه مربوط به ارقام ksc 301، ksc 647 به ترتیب برابر با 418/9 و 1383/9 گرم بر مترمربع بودند که در کشتهای سوم و دوم بدست آمدند. همچنین ارقام ksc 108، ksc 647 در طی 103 روز (1332 درجه روز رشد) و 133 روز (1535 درجه روز رشد) از زمان کاشت تا رسیدن فیزیولوژیکی کمترین و بیشترین طول دوره رشد را داشتند که به ترتیب در کشتهای دوم و اول کسب کرده بودند. از سه متغیر ثابت روز، درجه روز رشد (gdd) و اونتاریو، متغیرهای gdd و اونتاریو به ترتیب دقت بیشتری در پیشگویی مراحل فنولوژیکی و شاخصهای رشد نسبت به متغیر روز نشان دادند. با توجه به نتایج بدست آمده و شرایط اقلیمی شهرستان نیشابور، ارقام 108، ksc 647 به ترتیب به عنوان اولویت اول و دوم ذرت در شهرستان نیشابور توصیه می شوند.